0

Pagina2_presentatie.jpg

IJburg en de Bijlmer zijn beide voorbeelden van de Amsterdamse stadsuitbreiding. 

Een projectplan van een woonwijk is een proces dat top-down georganiseerd wordt. James C. Scott schrijft in zijn boek Seeing Like a State: How certain schemes to improve the human condition have failed (1998), dat deze top-down organisatie ten koste gaat van veel sociale en lokale factoren die projectontwikkelaars onderschatten. Hij benoemt de high modernism ‘bubbel’ als grootste oorzaak van de oogkleppen van de projectontwikkelaars, de stadsarchitecten en de staat. Het hoog modernisme is een ideologie die gebaseerd is op het geloof dat de elite alles kan. De staat heeft geprobeerd haar samenleving ʻleesbaarʼ in te delen om het land efficiënter te kunnen besturen, volgens Scott.

 

Scott noemt de architect Le Corbusier: een van de meest invloedrijke stadsarchitecten van zijn tijd die namens het hoog modernisme zijn stedenbouwkundige ideeën projecteerde op bijvoorbeeld de stad Brasilia en de Amsterdamse woonwijk de Bijlmer. 'His views [Le Corbusier] were extreme but influential, and they were representative in the sense that they celebrated the logic implicit in high modernism’ (Scott 1998: 104). Hij plande extreme simplificaties in zijn projecten omdat deze ‘de waarheid van de machine’ representeerden. De architect handelde volgens Scott uit zijn esthetische waarden en werd daar zo in meegesleept dat hij de waarde van een bottom-up visie volledig negeerde.

 

Scott noemt het plannen van een stad in overzichtelijk blokken en gebouwen miniaturization: het ʻvoorbeeldminiatuurʼ. Hierbij wordt geen aandacht besteed aan de lokale en praktische kennis van diverse sociale groepen die daadwerkelijk leven in deze wijken.  Terwijl deze kennis zelf de belangrijkste sociale waarde is, die een stad een stad maakt. De miniaturization is verward met de grote realiteit daarbuiten, het echte leven. Veel van de grote staatsacties ter verbetering van de kwaliteit van leven van de burgers zijn daardoor tragisch mislukt. 

 

Het enkel top-down organiseren en plannen van een stad is een utopie van projectontwikkelaars. ‘Perhaps every society is a utopia when you fail to peel up all the layers and look at what’s underneath’ schrijft auteur Kameron Hurley in The Stars Are Legion. De utopie is een droom boven de werkelijkheid. Maar dat wil niet zeggen dat de werkelijkheid geen utopische aspecten bevat. Hoe wordt een gemaakte stedelijke utopie beleefd gewoond en wellicht omgevormd tot een persoonlijk utopia?

Terug naar de Bijlmermeer.